Vergilər Nazirliyi xətti ilə təmin olunan gəlirlər üzrə 1 iyul 2017-ci il tarixə vergi ödəyicilərinin dövlət büdcəsinə olan borcları ümumilikdə 1 mlrd. 172 mln. 347,3 min manat (o cümlədən, verginin əsas məbləği üzrə 961 mln. 191,5 min manat, maliyyə sanksiyaları üzrə 168 mln. 422,4 min manat, faizlər üzrə 42 mln. 733,4 min manat), artıqödəmələri isə 2 mlrd. 141 mln. 340,6 min manat təşkil edib.

Bu barədə "Azərbaycan Respublikasının 2018-ci il dövlət büdcəsi haqqında" qanun layihəsinə Hesablama Palatasının rəyində qeyd edilib.

Sənəddə vurğulanıb ki, son illərin dinamikası borcun həcmindən fərqli olaraq artıqödəmə məbləğinin davamlı şəkildə artmasını müşahidə etməyə imkan verir. 1 iyul 2017-ci il tarixə vergi ödəyiciləri üzrə ümumilikdə dövlət büdcəsinə olan 2 mlrd. 141 mln. 340,6 min manat məbləğində artıqödəmənin faiz nisbətləri dövlət büdcəsinə olan borclara (1 mlrd. 172 mln. 347,3 min manat) qarşı 182,7%, Vergilər Nazirliyinin xətti ilə cari ilin yanvar-iyun ayları ərzində dövlət büdcəsinə təmin olunan ümumi gəlirlərə (3 mlrd. 352 mln. 375,6 min manat) qarşı 63,9%, vergi gəlirlərinə (3 mlrd. 119 mln. 186,6 min manat) qarşı 68,7%, növbəti il üzrə nəzərdə tutulan proqnoza qarşı isə 27,1% təşkil edib.

Həmin tarixə dövlət büdcəsinə olan ümumi borcun 66,1%-i (774 mln. 667,5 min manatı) xüsusi mülkiyyətə, 20,7%-i (242 mln. 350,5 min manatı) dövlət mülkiyyətinə, 11,2%-i (131 mln. 790,9 min manatı) xarici mülkiyyətə, 2%-i (23 mln. 286,9 min manatı) isə birgə mülkiyyət növlərinə aid edilən vergi ödəyiciləri üzrə yaranıb. 1 mlrd. 172 mln. 347,3 min manat məbləğində ümumi borcun 3%-i (34 mln. 661,1 min manatı) neft sektorunda, 97%-i (1 mlrd. 137 mln. 686,2 min manatı) isə qeyri-neft sektorunda fəaliyyət göstərən vergi ödəyicilərinin hesabınadır.

Eyni zamanda, 1 iyul 2017-ci il tarixə dövlət büdcəsinə olan artıqödəmə məbləğinin 53,6%-i (1 mlrd. 147 mln. 707,5 min manatı) xüsusi mülkiyyətə, 19,6%-i (419 mln. 630,8 min manatı) dövlət mülkiyyətinə, 16,3%-i (348 mln. 403,1 min manatı) xarici mülkiyyətə, 10,5%-i (225 mln. 115,9 min manatı) isə birgə (xarici qarışıq) mülkiyyət növlərinə aid edilən vergi ödəyicilərinin payına düşüb. 2 mlrd. 141 mln. 340,6 min manat məbləğində artıqödəmənin 9,4%-i (200 mln. 960,7 min manatı) neft sektorunda, 90,6%-i (1 mlrd. 940 mln. 379,9 min manatı) isə qeyri-neft sektorunda fəaliyyət göstərən vergi ödəyicilərinin hesabına yaranıb.

Qeyri-neft sektoruna aid edilən vergi ödəyiciləri üzrə 1 iyul 2017-ci il tarixə dövlət büdcəsinə yaranmış artıqödəmənin (1 mlrd. 940 mln. 379,9 min manat) ümumi borcun məbləğinə (1 mlrd. 137 mln. 686,2 min manat) qarşı faiz nisbəti 170,6%, nazirlik xətti ilə cari ilin yanvar-iyun ayları ərzində qeyri-neft sahələrindən dövlət büdcəsinə təmin olunan gəlirlərə (2 mlrd. 380 mln. 341,2 min manat) qarşı faiz nisbəti isə 81,5% təşkil edib.

Dövlət büdcəsinə olan artıqödəmə məbləğinin 2014-cü ildən etibarən əhəmiyyətli artımı əsas kapitala investisiyaların, o cümlədən tikinti-quraşdırma işlərinə yönəldilmiş vəsaitlərin, ölkə üzrə ümumi ixracın, o cümlədən qeyri-neft ixracının, eləcə də kredit qoyuluşlarının həcminin azalması şəraitində baş verib. Hesablama Palatası tərəfindən aparılan nəzarət tədbirlərinin nəticələri də nəzərə alınaraq dövlət büdcəsinə olan artıqödəmə məbləğinin əhəmiyyətli artmasını bir tərəfdən vergi inzibatçılığının proqnoz göstəricilərin icra olunması üzərindəki təzyiqlərinin güclənməsi ilə, digər tərəfdən isə vergi ödəyiciləri üzrə vergilərin könüllü bəyanetmə səviyyəsinin yüksək olmaması ilə əlaqələndirilməsinə imkan verir.